زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

سیدجلال‌الدین حسینی اصفهانی





سیدجلال‌الدین حسینی اصفهانی، شاعر نقاش و مذهب هنرمند قرن دهم هجری در اصفهان می‌باشد.


۱ - معرفی اجمالی



سیّد جلال الدّین حسینی اصفهانی معروف به «آقا میرک» شاعر نقاش و مذهب هنرمند قرن دهم هجری. در اصفهان متولّد شد و به تبریز رفته و نزد استاد کمال‌الدّین بهزاد به فراگیری نقاشی پرداخت و در ضمن آن فنون تذهیب، صحافی، جلدسازی و خوش‌نویسی را فراگرفت و در کتابخانه سلطنتی تبریز به فعالیت پرداخت و گمان می‌رود پس از انتقال پایتختی از تبریز به قزوین او نیز به قزوین آمده باشد.
سام میرزا که معاصر اوست درباره او می‌نویسد: «آقا میرک نقاش. از سادات اصفهان است و در طراحی و تصویر نادره زمان. حالیا در خدمت حضرت صاحب‌قرانی [شاه طهماسب] پیشوا و مقتدای این طایفه اوست.»
او از نقاشان مینیاتور ایرانی بوده و برخی از تابلوهای نفیس شاهنامه طهماسبی و خمسه طهماسبی توسط او کشیده شده است. او در هنر جلدسازی نیز صاحب ابداع و ابتکار بوده و از جمله روی جلدها را به جای ضربی یا ضربی طلاپوش که دارای انواع نقوش اسلیمی، خطائی و یا تشعیر برجسته بوده، بوم مشکی کرده، تشعیر می‌ساخت. تشعیر روغنی روی جلدهای کار آقا میرک شامل گل و بوته و درخت و باغ و صحرا و جانور سازی چون سیمرغ و اژدها در حال گرفت و گیر و آهو در حال گریز و پرندگان زیبا در هوا بود و این طرز کار را شیوه آقا میرکی می‌گفتند و بسیار مستحسن و زیبا بود.
دقت و ظرافت در نمایش جزئیات یک تصویر و به‌کارگیری رنگ‌های روشن و شفاف و ایجاد هماهنگی در تلفیق رنگ‌ها، از ویژگی‌های برجسته آثار اوست. از جمله تابلوهای زیبای او «مجنون در میان حیوانات وحشی» است که در جزو تصاویر خمسه شاه طهماسبی در موزه بریتانیا موجود است.

۲ - شاگردان



در نقاشی سلطان محمّد و شاه قلی و در خوشنویسی خواجه عبدالصّمد شیرین قلم شیرازی را از شاگردان او شمرده‌اند.

۳ - وفات



سال درگذشت او معلوم نیست و از قرائن برمی آید که تا حدود ۹۵۰ق زنده بوده و پس از این سال در قزوین از دنیا رفته است.

۴ - طبع شعری



آقا میرک طبع شعر نیز داشته و در جواب جامی که سروده بود:
دو هفته شد که ندیدم مَه دو هفته خود را ••••• کجا روم که بگویم غم نهفته خود را
گفته است:
شدم به باغ که بینم گل شکفته خود را ••••• شنیدم از گل و بلبل غم نهفته خود را
[۱] منشی قمی، احمد بن حسین، گلستان هنر: مقدمه: سی و هشت و ص۱۳۹.
[۲] میرزای صفوی، سام، تذکره تحفه سامی، ص۷۴.
[۳] پاکباز، رویین، دائرة المعارف هنر، ص۵۶۳.
[۴] کریستی ویلسن، ج، تاریخ صنایع ایران، ص۱۹۵.
[۵] آریان، قمر، کمال‌الدّین بهزاد، ص۳۵-۳۷.
[۶] آریان، قمر، کمال‌الدّین بهزاد، ص۳۹.
[۷] معین، محمد، فرهنگ معین، ج۶، ص۲۰۷۱.
[۸] سیر نقاشی ایرانی، ص۲۹۷-۲۹۸.
[۹] جمعی از نویسندگان، دائرة المعارف تشیع، ج۱، ص۱۳۰-۱۳۱.
[۱۰] همایی، جلال‌الدین، تاریخ اصفهان (هنر و هنرمندان)، ص۲۸۸.
[۱۱] حقیقت، عبدالرفیع، تاریخ هنرهای ملّی، ج۲، ص۸۳۵-۸۳۶.
[۱۲] نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر، ص۶۶۱.
[۱۳] بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۲۰۱.


۵ - پانویس


 
۱. منشی قمی، احمد بن حسین، گلستان هنر: مقدمه: سی و هشت و ص۱۳۹.
۲. میرزای صفوی، سام، تذکره تحفه سامی، ص۷۴.
۳. پاکباز، رویین، دائرة المعارف هنر، ص۵۶۳.
۴. کریستی ویلسن، ج، تاریخ صنایع ایران، ص۱۹۵.
۵. آریان، قمر، کمال‌الدّین بهزاد، ص۳۵-۳۷.
۶. آریان، قمر، کمال‌الدّین بهزاد، ص۳۹.
۷. معین، محمد، فرهنگ معین، ج۶، ص۲۰۷۱.
۸. سیر نقاشی ایرانی، ص۲۹۷-۲۹۸.
۹. جمعی از نویسندگان، دائرة المعارف تشیع، ج۱، ص۱۳۰-۱۳۱.
۱۰. همایی، جلال‌الدین، تاریخ اصفهان (هنر و هنرمندان)، ص۲۸۸.
۱۱. حقیقت، عبدالرفیع، تاریخ هنرهای ملّی، ج۲، ص۸۳۵-۸۳۶.
۱۲. نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر، ص۶۶۱.
۱۳. بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۲۰۱.


۶ - منبع


مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۳۴۹-۳۵۰.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.